Ποια είναι η λογική συνταγογράφησης του κατάλληλου ομοιοπαθητικού φαρμάκου για την θεραπεία της ουλίτιδας; Πως μπορεί ο ομοιοπαθητικός οδοντίατρος να επιλέξει το κατάλληλο ομοιοπαθητικό φάρμακο, στηριζόμενος στα κλινικά δεδομένα και την λήψη του ομοιοπαθητικού ιστορικού;

Αυτό που πρέπει πρώτα να αξιολογηθεί πριν την συνταγογράφηση οποιουδήποτε ομοιοπαθητικού φαρμάκου, είναι η κατάσταση στο ματικής υγείας του ασθενούς. Μπορούμε να διακρίνουμε τους ασθενείς σε τρεις βασικές κατηγορίες. Σε αυτούς που έχουν: α) κακή, β) μέτρια και γ) καλή στοματική υγιεινή. Οι ασθενείς των κατηγοριών α) και β) είναι υποψήφιοι να εκδηλώσουν ουλίτιδα. Σε αυτούς η αφαίρεση της οδοντιατρικής τρυγίας (πέτρας) και η φροντίδα της στοματικής υγιεινής θα οδηγήσει σε 2-3 εβδομάδες στην εξαφάνιση της ουλίτιδας. Οι στοματοπλύσεις με βάμμα PROPOLIS, TM CALENDULA και ΤΜ ΤΗΥΜΕ, βοηθούν πολύ στη γρήγορη θεραπεία από τη νόσο, εφόσον συνδυαστούν με την αποτρύγωση και την σωστή φροντίδα της στοματικής υγιεινής. Κανένα ομοιοπαθητικό φάρμακο δεν χρειάζεται να συνταγογραφηθεί στην περίπτωση μιας κοινής ουλίτιδας. Στην περίπτωση που η κοινή αυτή ουλίτιδα δεν θεραπεύεται αλλά υποτροπιάζει, η βοήθεια της Ομοιοπαθητικής θα είναι ουσιαστική. Ένα πλήρες ιστορικό θα διαλευκάνει τον λόγο εμφάνισης της νόσου και την πραγματική της αιτία (βλ. στην επόμενη παράγραφο – κατηγορία γ). Στην κατηγορία γ), δηλαδή σ’ έναν ασθενή με καλή στοματική υγιεινή, η παρουσία οδοντικής τρυγίας (πέτρας) μπορεί να είναι η αιτία της νόσου. Η αφαίρεση της τρυγίας θα θεραπεύσει τον ασθενή. Αν όμως ένας τέτοιος ασθενής δεν έχει τρυγία και παρ'όλα αυτά εκδηλώσει ουλίτιδα, τότε πρέπει να θεωρήσουμε τη νόσο σαν μια κρίση «απέκκρισης» του οργανισμού και πρέπει να θεραπεύσουμε τον ασθενή και όχι την ουλίτιδά του. Η λήψη ομοιοπαθητικού ιστορικού και η συνταγογράφηση του κατάλληλου ιδιοσυγκρασιακού φαρμάκου είναι ενδεδειγμένη.

Στην καθημερινή οδοντιατρική μας πρακτική συναντάμε συχνά κοινές ουλίτιδες, που εύκολα θεραπεύονται σε 2-3 εβδομάδες. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου η απλή αυτή νόσος έχει πολύ σοβαρότερη μορφή και η παρουσία της προκαλεί στον ασθενή μας έντονο πόνο, μεγάλη αιμορραγία, ακόμα και κακή ψυχική διάθεση. Και σε αυτή την περίπτωση η συνταγογράφηση του κατάλληλου ομοιοπαθητικού φαρμάκου μπορεί να στηριχθεί στα εξατομικευμένα κλινικά χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς. Παρακάτω, θα αναφέρω με αλφαβητική σειρά τα βασικότερα κατά την γνώμη μου φάρμακα για την αντιμετώπιση της παθολογικής αυτής κατάστασης.

APIS

• • Οξεία φλεγμονή των ούλων με βίαιη εμφάνιση.
  • Τα ούλα εμφανίζουν ροζ οίδημα μέσα σε λίγα λεπτά.
  • Οι πόνοι είναι καυστικοί και ανακουφίζονται από το κρύο (π.χ. κρύα υγρά).
  • Το στόμα είναι ξηρό και ο ασθενής δεν διψά.

ARNICA
Συνταγογραφείται μόνο προληπτικά, κυρίως σε ασθενείς με ευθραυστότητα των τριχοειδών αγγείων, που εμφανίζουν εύκολα αιματώματα πριν από την αφαίρεση της πέτρας ή την χειρουργική του περιοδοντίου.

ARSENICUM ALBUM

• • Οι πόνοι των ούλων είναι καυστικοί. Καλυτερεύουν με τα ζεστά υγρά και επιδεινώνονται 1-3 το πρωί.
  • Το φάρμακο συνταγογραφείται κυρίως βασιζόμενο και στη γενική ψυχολογία του ασθενούς, ο οποίος έρχεται στο ιατρείο σε κατάσταση πανικού, νομίζοντας ότι αυτό που του συμβαίνει είναι κάτι το εξαιρετικά σοβαρό, που δεν επιδέχεται θεραπεία, είναι ανίατο.
  • Σε πολύ επιδεινούμενες κλινικά ουλίτιδες με δυσάρεστη μυρωδιά του στόματος, που έχουν τάση να διαπυηθούν εύκολα ή σε αναλόγου τύπου περιοδοντοπάθειες, το ARSENICUM ALBUM μπορεί να δοθεί σε 9 CH – 12 CH (1-2 φορές την ημέρα), για να τονώσουμε το αμυντικό σύστημα του ασθενή μας. Αν η γενική κατάσταση της υγείας του ασθενή έχει επιβαρυνθεί, θα συνυπάρχει έντονη αδυναμία με ανησυχία και νευρικότητα.

ARUM TRIPHYLLUM
Μαζί με την ουλίτιδα ή την περιοδοντοπάθεια θα συνυπάρχουν:
α. Οξεία φλεγμονή των αναπνευστικών βλεννογόνων και του βλεννογόνου του στόματος και του φάρυγγα, με πόνους καυστικούς, που επιδεινώνονται με την ζέστη (ζεστά επιθέματα ή υγρά).
β. Τα χείλη (κυρίως τα άνω) είναι ερεθισμένα και εμφανίζουν απολέπιση. Ο ασθενής έχει την τάση να ξεκολλάει από τα χείλη του τα μικρά λέπια που εμφανίζονται. Όταν τα λέπια αποκολλούνται, ο υποκείμενος βλεννογόνος είναι αιμορραγικός.
γ. Από την μύτη ρέει έκκριμα υδαρές, που είναι εξαιρετικά ερεθιστικό για το δέρμα. Από το στόμα το σάλιο είναι επίσης ερεθιστικό και προκαλεί συγχειλίτιδα.

ARUM MACULATUM
Είναι συγγενές φάρμακο με το ARUM TRIPHYLLUM. Μαζί με την εμφάνιση της ουλίτιδας ή της περιοδοντοπάθειας παρατηρείται φλεγμονή και ερεθισμός του βλεννογόνου της μύτης. Η φλεγμονή συνυπάρχει με την εμφάνιση ελκών και μεμβρανών (υπόφαιου συνήθως χρώματος) στο βλεννογόνο του στόματος και της μύτης.

ASTACUS
Είναι ένα μικρό φάρμακο για τους ασθενείς που εμφανίζουν οξεία οιδήματα των ούλων με έντονη φαγούρα. Τα οιδήματα εμφανίζονται πολύ γρήγορα (όπως και στο APIS) και τα οιδηματώδη ούλα έχουν ροζ χρώμα. Δεν υπάρχει αίσθημα καύσου, όπως στο APIS.

BELLADONA
Το βασικό χαρακτηριστικό του φαρμάκου είναι η οξεία φλεγμονή, τα ούλα είναι κόκκινα, ζεστά, ενώ οι πόνοι που εμφανίζονται και εξαφανίζονται σχεδόν αυτόματα, είναι παλμικοί (όπως οι παλμοί της καρδιάς).

BRYONIA
Το βασικό χαρακτηριστικό του φαρμάκου είναι ότι η φλεγμονή των ούλων αρχίζει σταδιακά και εγκαθίσταται σιγά – σιγά. Οι πόνοι δεν είναι παλμικοί, καλυτερεύουν όμως, όταν ο ασθενής πιέζει τα ούλα με τα δάχτυλά του. Όταν θα δείτε τον ασθενή να περιμένει στην αίθουσα αναμονής καταπονημένος και εξουθενωμένος και να πιέζει με τα δάχτυλα του τα χείλη πάνω στα δόντια, ζητώντας σας να πιει λίγο νερό για να ανακουφιστεί από την ξηρότητα του στόματός του, σκεφτείτε την BRYONIA.

CANTHARIS
Το στόμα είναι πολύ ξερό, ο ασθενής αναφέρει ότι η στοματική του κοιλότητα «καίει» και διψάει πολύ, αν και δεν μπορεί να καταπιεί εύκολα υγρά, επειδή έχει δυσκολία στην κατάποση, λόγω του φάρυγγά του που φλεγμαίνει. Το APIS έχει στόμα ξηρό και ούλα που καίνε και τσούζουν, αλλά ο ασθενής δεν διψάει και ανακουφίζεται από τα κρύα υγρά ή επιθέματα.

ECHINACEA
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για 2-3 εβδομάδες σε χαμηλές δυναμοποιήσεις 3Χ – 6Χ, με σκοπό να ενισχύσουμε την άμυνα του οργανισμού του ασθενούς μας.

KREOZOTUM
Αιμορραγική ουλίτιδα με βλεννο-πυώδη έκκριμα, που έχει δυσάρεστη οσμή. Ούλα σπογγώδη αιμορραγικά με αίσθημα καύσου. Επιδείνωση με τα κρύα υγρά, καλυτέρευση με ζεστά επιθέματα και ζεστά υγρά.

MEZEREUM
Η ουλίτιδα του φαρμάκου μπορεί να έχει κοινή μορφή, αλλά εμφανίζεται μετά την καταπίεση της ακμής. Συνοδεύεται από νευραλγικό πόνο στην περιοχή της παρειάς και της κροταφικής χώρας. Υπερτροφική αιμορραγική ουλίτιδα, που εμφανίζεται συνήθως στην περιοχή των προγομφίων και γομφίων.

MERCURIUS SOLUBILIS
Φλεγμονή των ούλων, πόνοι που επιδεινώνονται τη νύχτα, μεταλλική γεύση στο στόμα, άσχημη οσμή του στόματος, υπερσιελόρροια, διαπύηση των ούλων (αναφέρθηκε στο προηγούμενο τεύχος για να διαβάσετε μια πλήρη εικόνα του MERCURIUS SOLUBILIS).

PLANTAGO
Κοινή ουλίτιδα με χαρακτηριστικούς πόνους. Οι πόνοι είναι σαν τρύπημα από βελόνα ή αιχμηρό αντικείμενο. Εστιάζονται κυρίως στα κάτω δόντια και αντανακλούν στο αυτί. Η μάσηση απαλύνει τους πόνους, τα δόντια είναι πολύ ευαίσθητα στο άγγιγμα και στις μικρές αλλαγές της θερμοκρασίας προς το ζεστό ή το κρύο.

STAPHYSAGRIA
Ουλίτιδα οποιασδήποτε μορφής που εμφανίζεται σε ένα άτομο με βαθύ καταπιεσμένο θυμό. Συνυπάρχει καταπιεσμένο αίσθημα σεξουαλικότητας και complex κατωτερότητας. Τα δόντια εμφανίζουν τερηδόνες μαύρου χρώματος με αργή εξέλιξη, που εστιάζονται κυρίως «στους αυχένες τους» (αυχενικές τερηδόνες).

Παράλληλα με τη χορήγηση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων ο ασθενής υπόκειται σε θεραπεία της νόσου με κλασικές ή και χειρουργικές τεχνικές και διδάσκεται στην στοματική υγιεινή.

Ταυτόχρονα χορηγούνται τα παρακάτω μητρικά βάμματα αραιωμένα με νερό. Η συνήθης αραίωση είναι 20-40 σταγόνες σε μισό ποτήρι νερό και η συχνότητα των στοματοπλύσεων είναι 2-3 φορές την ημέρα για 2-3 λεπτά της ώρας.

Μητρικά βάμματα που προτείνονται είναι:

A. PHYTOLACCA TM

B. CALENDULA TM
C. PROPOLIS TM
D. PLANTAGO TM

Τα βάμματα μπορούν να δοθούν μόνα τους ή σε συνδυασμό ανάλογα με την βαρύτητα του περιστατικού. Σκοπός της Ομοιοπαθητικής θεραπείας είναι να αλλάξει ο τρόπος που ο οργανισμός του ασθενή αντιδρά στη νόσο. Επειδή πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα, η κλινική του πορεία χαρακτηρίζεται από μια κυκλικότητα που δεν είναι συνήθως κανονική. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένας ασθενής που έχει θεραπευτεί από την περιοδοντοπάθειά του από τον κλασικό οδοντίατρο με την απόξεση των περιοδοντικών θυλάκων και την χρήση αντιβιοθεραπείας, θα εμφανίζει στην διάρκεια της ζωής του μεγάλες περιόδους ύφεσης της νόσου (π.χ. 1-5 χρόνια) και μικρές περιόδους (π.χ. 20-40 ημέρες) έξαρσης της νόσου. Οι μικρές αυτές περίοδοι έξαρσης χαρακτηρίζονται από μικρή ή μεγάλη απώλεια του οστού που στηρίζουν το δόντι και μπορούν να αποβούν μοιραίες για το μέλλον του. Η συνταγογράφηση του κατάλληλου ιδιοσυγκρασιακού φαρμάκου θα αποτρέψει ή θα απομακρύνει τις περιόδους έξαρσης της νόσου. Η συνταγογράφηση ενός συμπτωματικού φαρμάκου κατά την διάρκεια της περιόδου αυτής, θα βοηθήσει τον ασθενή να μειώσει την απώλεια του οστού που στηρίζει το δόντι.

Παρακάτω θα αναφέρω με αλφαβητική σειρά τα βασικότερα κατά την γνώμη μου συμπτωματικά φάρμακα, που θα βοηθήσουν μαζί με την σωστή οδοντιατρική φροντίδα την αντιμετώπιση της παθολογικής αυτής κατάστασης. Πολλά από τα συμπτωματικά αυτά φάρμακα έχουν χρησιμοποιηθεί και σαν ιδιοσυγκρασιακά.

ARSENICUM ALBUM
Η κλινική εικόνα του έχει την σοβαρότητα του arsenicum akbum – δυσοσμία- πυόρροια – αδυναμία. Συνυπάρχει όμως έντονη αδενοπάθεια και ο ασθενής μας δεν αντέχει την ζέστη ούτε τα ζεστά τρόφιμα και ποτά, που του προκαλούν αίσθημα καύσου στα ούλα.

ARGEDUM IODATUM
Θα το προτιμήσουμε από το Argedum nitricum, όταν σ’ έναν ασθενή με χαρακτηριστικά Argedum nitricum συνυπάρχουν – περιοδοντοπάθεια, ελκώδεις βλάβες με βλεννώδεις εκκρίσεις παχέας σύστασης - κολλώδεις και ερεθιστικές. Η περιοδοντοπάθεια συνυπάρχει με φαρυγγίτιδα ή λαρυγγίτιδα, με πρησμένους και σκληρούς σιελογόνους αδένες.

ASA FOETIDA
Συχνό φάρμακο της περιοδοντοπάθειας, όταν υπάρχουν μεγάλες oστικές βλάβες. Δρα τόσο επί του περιοστέου, όσο και επί του οστού, όπου αναστέλλει τις νεκρώσεις. Από τους θυλάκους του οστού ρέει πολύ δύσοσμο πύον, που περιέχει ποσότητα αίματος. Είναι το φάρμακο εκλογής σε χρόνια περιοδοντοπάθεια κυρίως σε ασθενείς με συφιλική μιασματική προδιάθεση. Για την συνταγογράφηση του φαρμάκου θα βοηθήσει και ο ψυχισμός του αρρώστου, που είναι υπερευαίσθητος στον πόνο και σπασμοφιλικός . Ο ασθενής νιώθει καλύτερα στον καθαρό αέρα και η νευρικότητά του επιδεινώνεται σ' ένα κλειστό δωμάτιο. Μπορεί να συνυπάρχουν χρόνια έλκη στο δέρμα, πολύ ευαίσθητα στο άγγιγμα με έκκριμα πυώδες και ερεθιστικό. Τα όρια των έλκων αυτών είναι σκληρά. Η παθολογία του φαρμάκου όσον αφορά τις στοματικές εκδηλώσεις, μοιάζει με τα άλατα του Aurum, του Mercurius και με τα Fluoric Acid ή το Luesinum.

AURUM
Χρόνιες οστεΐτιδες ή περιοστίτιδες, με πόνους, που έχουν επιδείνωση τη νύχτα. Με το κρύο και τον χειμώνα μπορεί να υπάρχει οστική νέκρωση και διαπύηση με δυσοσμία πύου. Για να συνταγογραφηθεί με επιτυχία, πρέπει να συνυπάρχουν και τα ψυχικά χαρακτηριστικά του φαρμάκου.

BAPTISIA
Χρησιμοποιείται σαν φάρμακο που θα τονώσει το αμυντικό σύστημα ενός εξασθενημένου ασθενή. Τα άτομα που πάσχουν από περιοδοντοπάθεια νιώθουν έντονη σωματική εξάντληση, έχουν υψηλό πυρετό, το σάλιο τους είναι δύσοσμο και κολλώδες. Η γενική τους κατάσταση είναι επιδεινωμένη, η αίσθηση κούρασης θυμίζει την Arnica. BELLADONA (βλ. φάρμακο για την ουλίτιδα)

CALENDULA
Το χρησιμοποιούμε σε χαμηλές δυναμοποιήσεις 3Χ – 6Χ, 10 ημέρες πριν την απόξεση και 10 ημέρες μετά, συνδυασμένο με Echnacea και Pyrogenium.

CINNABARIS (sulphure de mercure)
Το έχουμε χρησιμοποιήσει μια και μόνο φορά με απόλυτη επιτυχία σε ασθενή που συνυπήρχε μετωπική κολπίτιδα (ιγμορίτιδα) και σοβαρή περιοδοντοπάθεια. Το χαρακτηριστικό και των δύο αυτών φλεγμονών ήταν η παρουσία πύου με βλεννώδη σύσταση, επιδείνωση των πόνων τη νύχτα και την υγρασία.

ECHINACEA (Βλ. CALENDULA)
Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σε ασθενή με σοβαρής μορφή περιοδοντοπάθεια που σε περιόδους έξαρσης της νόσου εμφανίζει: Μεγάλη σωματική αδυναμία, υψηλό πυρετό, δύσοσμες εκκρίσεις από τους περιοδοντικούς θυλάκους, επιδείνωση από το κρύο. Σ αυτές τις περιπτώσεις δίνουμε υψηλές δυναμοποιήσεις (30 CH - 200 CH – 1M).

FLUORIC ASIDUM
Ένα πολύ χρήσιμο φάρμακο σε όλες τις περιπτώσεις που η περιοδοντοπά θεια συνοδεύεται από φλεγμονή των οστών με διαπύηση. Το πύο είναι κα θαρό (όχι πολύ πηκτό) και η διαπύηση δεν συνοδεύεται συνήθως από πόνο. Τα σημεία που διαπυούνται εμφανίζουν φαγούρα και ο ασθενής μας δεν αντέχει τη ζέστη. Το πύον που αναβλύζει από τους θυλάκους έχει άσχημη μυρωδιά και διαβρώνει τα περιβάλλοντα ούλα.

HEKLA LAVA
Ανάλογες ενδείξεις με το Fluoric acidum, αλλά το πύον δεν είναι «καθαρό». Η διαπύηση συνοδεύεται από πόνο. Τα σημεία που διαπυούνται δεν παρουσιάζουν «φαγούρα». Ο ασθενής δεν επιδεινώνεται από τη ζέστη. Συνιστάται σε πυώδεις περιοδοντοπάθειες που έχουν χρόνιο χαρακτήρα. Οι ασθενείς που χρειάζονται το φάρμακο αυτό έχουν εξοστώσεις στην γνάθο ή σε άλλα οστά.

MYRISTICA
Μικρό φάρμακο αλλά ιδιαίτερα πολύτιμο σε πυώδεις περιοδοντοπάθειες, χωρίς άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Χρησιμοποιείται σε δυναμοποιήσεις 3Χ – 4Χ. Βοηθάει την εκτόνωση της διαπύησης σε 2-3 μέρες.

PHYTOLACA
Θα το σκεφτούμε σε όλες τις σοβαρές περιοδοντοπάθειες. Το φάρμακο χαρακτηρίζεται από οξεία ή υπόξεια φλεγμονή του οστού και του περιόστεου, με πόνους στα δόντια και στο οστό της γνάθου, που είναι χειρότεροι τη νύχτα και με την υγρασία. Μαζί με την περιοδοντοπάθεια συχνά εμφανίζονται επώδυνα έλκη στο βλεννογόνο του στόματος και του φάρυγγα. Συχνά βλέπουμε στην κλινική μας πρακτική σοβαρές αμυγδαλίτιδες, που έχουν καταπιεστεί με αντιβιοτικά να καταλήγουν σε εκδήλωση περιοδοντολογικών βλαβών. Στην περίπτωση αυτή η PHYTOLACA, όσο και τα άλατα του MERCURIUS, είναι τα φάρμακα εκλογής.

PYROGENIUM
Συνιστάται σε όλες τις φλεγμονές της στοματικής κοιλότητας, που έχουν τάση να διαπυούνται. Πρακτικά το χρησιμοποιούμε σε διάλυση 12 Χ τρεις μέρες πριν από την απόξεση και 5 μέρες μετά. Μπορεί να θεωρηθεί «το αντιβιοτικό» της Ομοιοπαθητικής. Συνδυασμένο με ECHINACEA και CALENDULA, μας έχει δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα σε όλες τις φλεγμονές ή διαπυήσεις της στοματικής κοιλότητας και των γνάθων.

SILICA
Σε πυώδεις χρόνιες περιοδοντοπάθειες. Χαρακτηριστικό του φαρμάκου είναι ότι η διαπύηση είναι χρόνια, δεν συνοδεύεται από πόνο, ο ασθενής κρυώνει (ενώ στο FLUORIC ACID ζεσταίνεται) και ο ιδρώτας του είναι εξαιρετικά δύσοσμος και διαβρωτικός για τα ρούχα.